Maatschappelijke ondersteuning

Verlenging subsidies algemene voorzieningen
De subsidies algemene voorzieningen zijn van 2019 opnieuw verlengd naar 2020, zonder die te indexeren. Daarmee hebben we een taakstellende besparing gerealiseerd van € 1,75 miljoen en is de begroting met dat bedrag verlaagd. Daarna resteert nog een voordelig saldo van € 115.000 op dit taakveld.
Vaststellingen subsidies 2018
De vaststelling van de subsidies 2018 voor de algemene voorzieningen is nu afgerond. Voor diverse organisaties wordt de subsidie lager vastgesteld, voor een aantal - o.a. GGNet, Stimenz, Passerel - gaat het om grote bedragen. Bij elkaar opgeteld hebben we in totaal € 664.000 teruggevorderd, waarvan € 434.000 op dit taakveld verantwoord wordt en € 230.000 - inwonersondersteuning - op het taakveld 'Wijkteams'. De terugvordering heeft vooral te maken met een lagere inzet door de instellingen of met inkomsten uit de WLZ voor de gesubsidieerde activiteiten. In een aantal gevallen, tot een bedrag van € 60.000, zijn de activiteiten niet uitgevoerd.
Doordat de definitieve beslissing in 2020 is genomen, komt de terugvordering ten gunste van het resultaat van dit jaar.
Mantelzorgwaardering
Door het uitstel van de stadspas zal de mantelzorgwaardering dit jaar nog niet worden ondergebracht in de stadspas. De invoering van de Stadspas heeft vertraging opgelopen door vraagstukken ten aanzien van privacy en beveiliging, gesprekken met andere gemeenten en vernieuwde inzichten. Met de stadspas kunnen we een uitgebreider pakket tegen lagere kosten aanbieden. De verwachte besparing wordt door het uitstel dit jaar nog niet gerealiseerd. Het college heeft besloten om de hoogte van de mantelzorgwaardering te handhaven op het bedrag van 2019, € 75,-. Er ontstaat daardoor een overschrijding van € 100.000. Die overschrijding wordt gedekt door de hierboven genoemde meevallers binnen het programma.

Vaststellingen subsidies 2018
De vaststelling van de subsidies 2018 voor de algemene voorzieningen is nu nagenoeg afgerond. Een aantal is lager vastgesteld. Zie ook taakveld 6.1. Voor de inwonersondersteuning gaat het om een bedrag van € 230.000 dat is teruggevorderd.
Sociale wijkteams
Eén van de maatregelen om de tekorten binnen het sociaal domein terug te dringen is het afschalen van de sociale wijkteams (SWT). Het is de bedoeling om de inzet vanuit het SWT meer te beperken tot de echt ingewikkelde casussen, multiproblem. Dit jaar zijn we daar al mee begonnen en dat leidt tot een besparing van € 300.000..
Overige nadelen
Verder verwachten wij nog een aantal overige voor- en nadelen, die bij elkaar opgeteld en per saldo tot een nadeel van € 85.000 leiden.

Woonvoorzieningen (nadeel € 0,2 miljoen):
We hebben in 2020 het budget woonvoorzieningen verhoogd (n.a.v. de voorjaarsnota 2020-2023) naar € 1,9 miljoen. Op basis van totaal gerealiseerde kosten voor woonvoorzieningen in 2019 verwachten we in 2020 op dit moment uit te komen op circa € 2,1 miljoen aan kosten voor woonvoorzieningen. We verwachten een voorlopig nadeel in 2020 van circa € 0,2 miljoen (hierbij is rekening gehouden met 4 grote woningaanpassingen en 2 dure aanbouwen).  We blijven de kostenontwikkeling maandelijks monitoren om afwijkingen in de kostenontwikkeling te kunnen volgen.
Het beleid is er op gericht om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Een verklaring van de toename van de kosten is het gevolg van de vergrijzing en het abonnementstarief (eigen bijdrage) per 1 januari 2019.  
Hulpmiddelen (rolstoelen, scootmobielen en elektrische fietsen etc.)
Ook het budget hulpmiddelen is in 2020 verhoogd (n.a.v. de voorjaarsnota 2020-2023) tot bijna € 3,7 miljoen. Op basis van totaal gerealiseerde kosten voor hulpmiddelen in 2019 verwachten we op basis van gegevens in juni 2020 uit te komen met het beschikbare budget 2020. Hierbij is rekening gehouden met extra kosten overname van de hulpmiddelen van de aanbieder HMC (is gestopt als gevolg van financiële problemen).
Maatregelen om kosten te beïnvloeden:
We zien als gevolg van het abonnementstarief per 1/1/2019 een forse toename in de kosten.  Als we de kostenontwikkeling willen beïnvloeden zullen we de bestaande verordening en beleidsregels moeten bijstellen (binnen de kaders van de wet).  Effect op kostenontwikkeling als gevolg van verordeningen en beleidsregels zullen pas per 2022 gerealiseerd kunnen worden.
Eén reeds genomen maatregel om de toename van de vraag naar hulpmiddelen te beperken is dat hulpmiddelen niet meer telefonisch toegekend worden, maar via keukentafelgesprekken.  Als gevolg van Corona staat de maatregel om niet telefonisch toe te kennen ter discussie.

Huishoudelijke hulp (schoon huis) / regie op huishouden (nadeel 1,2 miljoen):
We hebben in 2020 het budget huishoudelijke hulp en regie op huishouden verhoogd (n.a.v. de voorjaarsnota 2020-2023) naar € 12,6 miljoen. We hebben aanvullend € 540.000 als te realiseren maatregel geraamd zodat het feitelijke budget € 12,1 miljoen bedraagt.  De huidige prognose op basis van realisatie 1e kwartaal komt uit op € 13,3 miljoen. Derhalve een nadeel van € 1,2 miljoen op dit moment (voorafgaand aan coronacrisis).
Op dit moment is nog geen onderbouwde inschatting te geven van de kostenontwikkeling als gevolg van de Coronacrisis. Enerzijds zien we, na een stevige groei in het 1^e kwartaal van de aantallen cliënten huishoudelijke hulp, momenteel een afname van het aantal aanvragen. Dit leidt tot lagere kosten. Anderzijds kunnen aanbieders buiten de cliëntenadministratie om aanspraak doen op de continuïteitsregeling om verlies aan omzet te compenseren. Hiermee wordt gezorgd dat het zorglandschap in stand blijft. In hoeverre beide ontwikkelingen elkaar opheffen is onduidelijk. Aanbieders hebben nog tot en met de derde week van juni 2020 de tijd om over de maanden maart en april aanspraak op de regeling te doen.
WMO Begeleiding (voordeel 0,1 miljoen):
We hebben in 2020 het budget WMO begeleiding verhoogd (n.a.v. de voorjaarsnota 2020-2023) naar € 21,5 miljoen. We hebben aanvullend € 1,9 miljoen als te realiseren maatregel geraamd zodat het feitelijke budget € 19,6 miljoen bedraagt. De huidige prognose op basis van realisatie van het eerste kwartaal komt uit op € 19,5 miljoen. Derhalve een voordeel  van € 0,1 miljoen. We zien dat het aantal cliënten begeleiding individueel de afgelopen periode toeneemt en dat het aantal cliënten voor begeleiding groep vanaf september 2019 een daling laat zien.
In de loop van 2019 zijn de maatregelen "Een ander gesprek" en "Voorliggend veld" ingesteld, die een dempend effect hebben op de toename van het aantal cliënten. Als gevolg van Corona wordt weer meer telefonisch gewerkt.
Op dit moment is nog geen onderbouwde inschatting te geven op de kostenontwikkeling als gevolg van Coronacrisis. Niet geleverde zorg (begeleiding) in corona periode mag buiten de cliëntenadministratie om als leegloop gedeclareerd worden om verlies aan omzet te compenseren. Hiermee wordt gezorgd dat het zorglandschap in stand blijft. Aanbieders hebben nog tot en met de derde week van juni 2020 de tijd om over de maanden maart en april aanspraak op de regeling te doen. Vooralsnog is het aantal aanvragen beperkt. Daarnaast zal sprake zijn van meerkosten en mogelijk doorschuiven van zorg. Dit leidt tot extra kosten waarvoor de gemeenten op macroniveau door het Rijk gecompenseerd worden. Of deze compensatie toereikend zal zijn, is vooralsnog onduidelijk.
Meerkosten Corona crisis WMO :
We houden rekening met € 130.000 aan meerkosten Corona crisis. Dit bedrag is gelijk aan de compensatie meerkosten vanuit het rijk in juni.
CAK bijdrage :
De afwikkeling van de eigen bijdrage via het CAK is als gevolg van ICT problemen bij het CAK gestagneerd. We hebben geen informatie over de eerste maanden 2020 beschikbaar. Op basis van beschikbare gegevens uit 2019 verwachten we exclusief corona maatregelen een nadeel van € 45.000,
Het ministerie VWS heeft besloten om over de maanden april en mei geen CAK bijdrage voor de WMO te innen. Op basis van gerealiseerde CAK bijdrage uit 2019 verwachten we hierdoor een inkomstenderving van € 130.000. Zoals het er nu (begin juni 2020) uitziet worden wij hiervoor volledig gecompenseerd (er is landelijk € 18 miljoen compensatie beschikbaar gesteld)
Maatregelen om kosten te beïnvloeden:
We zien als gevolg van het abonnementstarief per 1/1/2019 een forse toename in de kosten.  Als we de kostenontwikkeling willen beïnvloeden zullen we de bestaande verordening en beleidsregels moeten bijstellen (binnen de kaders van de wet).  Effect op kostenontwikkeling als gevolg van verordeningen en beleidsregels zullen pas per 2022 gerealiseerd kunnen worden.
Een reeds genomen maatregel om de toename van de vraag te beperken is dat niet meer telefonisch toegekend wordt, maar via keukentafelgesprekken. Als gevolg van Corona staat de maatregel om niet telefonisch toe te kennen ter discussie.
Voor de totale kosten van de lokale Wmo houden wij op dit moment rekening met een afwijking van het budget binnen een bandbreedte van 0 – € 3 miljoen overschrijding. Onzekerheden zitten daarbij o.a. in de realisatiegraad van de ombuigingsmaatregelen en de effecten van de Corona-crisis. De kosten zijn daarbij negatief beïnvloed door de CAO’s zoals die in de 2^e helft van vorig jaar zijn afgesloten. Zoals eerder bekend gemaakt en verwerkt in het Financieel Perspectief 2021-2024 zijn de tarieven met deze CAO-stijging verhoogd. Percentages waren hoger dan waarmee in de MPB rekening is gehouden, ook voor 2020. Per saldo gaat het om een extra stijging van 1,25%, een bedrag van € 1,2 miljoen. Voor de werking in de Turap hebben wij het midden van de bandbreedte als voorlopig effect geraamd.

Individueel- en collectief vervoer (nadeel 0,3 miljoen) :
Op het onderdeel dagbestedingsvervoer verwachten we een nadeel van rond de € 0,6 miljoen. Op collectief vervoer denken we op dit moment nog € 0,3 miljoen voordeel te kunnen realiseren; per saldo een voorlopig nadeel van € 0,3 miljoen op vervoer in 2020.  
Ook bij vervoer is sprake van meerkosten als gevolg van corona. Zo kunnen er in verband met de 1,5 meter maatregel minder cliënten in één vervoermiddel plaatsnemen van en naar de dagbesteding. Dit betekent meer ritten. Ook voor deze extra kosten is compensatie met het Rijk afgesproken maar het is onduidelijk in hoeverre die voor een individuele gemeente dekkend zullen zijn.

Bijlage matrix stand van zaken ombuigingen/maatregelen WMO (raming MPB 2020 en prognose 2020)

Extra kosten maatschappelijke opvang door de Coronacrisis

Wat de uiteindelijke kosten voor de maatschappelijke opvang worden, hangt heel erg af van het verder verloop van het coronavirus. Op dit moment houden we rekening met in totaal € 884.000 extra uitgaven voor de opvang. 
In Apeldoorn is de tijdelijke zorglocatie de Maten ingericht. Op die locatie kunnen dak- en thuislozen die besmet zijn met Corona in de regio opgevangen worden.  De inrichting en het beheer en de exploitatie van de locatie kosten dit jaar € 225.000.
Voor de bestaande opvang van jongeren en de opvang in Omnizorg zijn, door de afstandsrichtlijnen, extra maatregelen nodig. Wij schatten in dat dit eveneens € 225.000 zal kosten.
Verder houden we rekening met mogelijke aanvullende kosten tot een bedrag van € 434.000.

Tegenover de extra uitgaven staat een rijksvergoeding als tegemoetkoming in de kosten corona. In juni is die vastgesteld op € 884.000 . 
Extra kosten vrouwenopvang door Coronacrisis
Van het rijk ontvangen wij een vergoeding voor extra kosten vrouwenopvang. In juni is die vastgesteld op € 171.000. Wij houden rekening met even zoveel aanvullende kosten.
Individuele voorziening
We hebben in 2020 het budget zorg in natura van beschermd wonen geraamd op € 44,9 miljoen. De huidige prognose op basis van realisatie van de afgelopen maanden komt uit op ca. € 44,9 miljoen (gebaseerd op gemiddeld 813 cliënten).
PGB :
Op het onderdeel PGB zijn de uitgaven € 0,2 miljoen lager ten opzichte van de begroting van € 0,7 miljoen. Dit lagere bedrag is het gevolg van onze inspanningen om de PGB’s binnen beschermd wonen te beperken en in te zetten op het gebruik van individuele voorzieningen. Daarmee betreffen de hier gepresenteerde lagere kosten ook een verschuiving naar dat onderdeel.
CAK bijdrage :
Op basis van CAK gegevens van januari tot en met maart verwachten we € 0,3 miljoen lagere inkomsten dan de geraamde € 3,1 miljoen aan eigen bijdrage in 2020.
Uitvoering convenant met regiogemeenten :
We hebben als regiegemeente met onze regiogemeenten (regio Oost Veluwe:  gemeente Apeldoorn, Epe, Heerde, Hattem, Brummen en Voorst) een convenant gesloten waarin we de financiële voor- en nadelen met betrekking tot onze regionale taak (we ontvangen een rijksbijdrage voor deze taak) verrekenen.
Omdat we, als we uitgaan van de aanvullende rijksbijdrage voor de regionale taak beschermd wonen, op de regionale taak op een fors voordeel uitkomen, verwachten we op basis van de actuele prognose dat we over 2020 een bedrag van € 1,7 miljoen zullen uitbetalen aan de regiogemeenten (conform actuele afspraken in het convenant). In programma 1 wordt het voordeel op de Rijksvergoeding Beschermd Wonen verantwoord.
Bij deze turap is een raadsvoorstel bijgevoegd voor een begrotingswijziging 2020 van het voorbereidingskrediet gebouwaanpassingen Omnizorg, waar op 25 juni 2020 een raadsbesluit is over genomen.

GGD en Corona
Door de Coronacrisis is de taakuitvoering binnen het werkveld sterk verschoven en gaat alle aandacht naar de crisisbeheersing. Daardoor is er een grote omzetdaling bij de andere taken, zoals de reizigersvaccinatie en de aanvullende taken jeugdgezondheidszorg (die de gemeente Apeldoorn door het CJG laat uitvoeren). De GGD heeft met een drietal scenario's die omzetderving, met het huidige inzicht, berekend op € 1,3 tot € 2 miljoen. Vooralsnog verwachten wij dat het rijk die kosten rechtstreeks en volgens de reguliere afspraken compenseert aan de GGD.